جنین‌زایی سوماتیکی روشی مدرن و قدرتمند برای اصلاح و بهبود ژنتیکی در انگور است. با این حال نتایج حاصله، بسته به ژنوتیپ، نوع تنظیم کننده رشد، ریزنمونه و حتی محیط کشت پایه در انگور متفاوت است زیرا جنین‌زایی سوماتیکی، فرایند رشدی بسیار پیچیده بوده و تخمین زده می‌شود برای تکمیل نمو یک جنین انگور فعالیت بیش از ۳۵۰۰ ژن مختلف ضروری است.
این فاکتور‌ها با تحت تاثیر قرار دادن میزان موفقیت در جنین‌زایی سوماتیکی انگور، سبب شده‌اند تاکنون هیچ پروتکل عمومی برای این امر توسعه نیابد. از سوی دیگر انگور از قدیمی‌ترین گیاهان باغی کشت شده در جهان بوده و اعتقاد بر این است که قدمت آن به حدود ۶۵ میلیون سال پیش می‌رسد. خواص دارویی، ارزش غذایی بالا و کاربردهای مختلف آن در زندگی روزمره و صنعت، سبب توجه روز‌افزون به آن شده است. لذا، تحقیقی توسط مهندس علی گوران در چارچوب پایان نامه کارشناسی ارشد طی سال‌های ۱۳۹۱ و ۱۳۹۲ جهت جنین‌زایی سوماتیکی در تعدادی از ارقام بومی تجاری انگور انجام شد. دو تن از اساتید برجسته گروه مهندسی علوم باغبانی دانشگاه کردستان، دکتر علی اکبر مظفری و دکتر ناصر قادری نیز راهنمایی و مشاوره این پایان نامه را بر عهده داشتند.
هدف پژوهش
با توجه به پتانسیل بالای ایران چه از لحاظ اقلیمی و چه از لحاظ تنوع بالای ژنتیکی ارقام انگور، لزوم انجام پژوهش در زمینه‌های مختلف به‌زراعی و بهنژادی انگور برای دستیابی به عملکرد بالا همراه با کیفیت مطلوب ضروری است. بنابراین با بررسی برخی از ارقام مهم بومی کشور، با هدف به دست آوردن یک پروتکل عمومی برای جنین‌زایی سوماتیکی انگور و آسان نمودن مسیر اصلاح ارقام بومیِ ارزشمند، برای سایر محققان کشور این پژوهش مورد تائید قرار گرفت.
در این راستا با توجه به این که زاگرس شمالی از مکان‌های تنوع ژنتیکی انگور و اولین مرکز پیداش انگور در دنیا محسوب می‌شود، ارقام بومی این منطقه از لحاظ ژنتیکی دارای ارزش ژرم‌پلاسمی زیادی بوده و اهمیت کاری بسیار بالایی را دارند. بنابراین با انتخاب برخی از مهم‌ترین ارقام منطقه که تاکنون در مورد آنها جنین‌زایی سوماتیکی انجام نگرفته بود، اثر محیط‌های کشت و تنظیم کننده‌های رشد گیاهی مختلف بر روی اندام‌های گوناگون این تکنیک مورد آزمایش قرار گرفت و اثرات هر یک از این فاکتور‌ها بر روی توانایی و درصد جنین‌زایی سوماتیکی سنجیده شد تا بهترین محیط کشت و متعادل‌ترین نسبت تنظیم کننده‌های رشد گیاهی برای جنین‌زایی سوماتیکی در ارقام مورد مطالعه، ارائه گردد.
در این آزمایش، تولید کالوس، کالوس‌جنین‌زا و جنین سوماتیکی با استفاده از دو اندام برگ و پیچک و سه رقم تجاری انگور خوشناو، رشه و فرخی به همراه تنظیم کننده‌های رشد گیاهی شامل بنزیل آدنین (BA)، ۴٬۲-دی‌کلروفنوکسی‌استیک اسید (۲,۴-D)، نفتالین استیک اسید (NAA)، ایندول بوتیریک اسید (IBA) و تیدیازورون (TDZ) با موفقیت در مراحل مختلف پروژه مورد استفاده قرار گرفت. تحلیل آماری این پایان‌نامه نیز با استفاده از نرم‌افزار آماری SAS صورت پذیرفت.
نوآوری‌ها
در این پژوهش با بررسی و توسعه یک ایده خلاقانه، برای اولین بار روشی به نام سوماتیر (Somatir) معرفی گردید که طی آن تغییر سبک تیماری تنظیم کننده‌های رشد، سبب افزایش چند برابری میزان تولید جنین‌های سوماتیکی شد به طوری که می‌توان ادعا نمود تکنیک جنین‌زایی سوماتیکی را از لحاظ اقتصادی توجیه‌پذیر نمود. نامگذاری سوماتیر از ترکیب دو کلمه لاتین سوما به معنای بدن و کلمه کردی تیر به معنای سیر و با توجه به ویژگی‌های این سبک تیمارنویسی، پیشنهاد شد که در کل به معنی بدن سیر است.
از مزایایی روش سوماتیر می‌توان به راندمان بالای تولید جنین سوماتیکی، تعادل بین تنظیم کننده‌های رشد با ژنوتیپ، افزایش سرعت و میزان تولید جنین‌زایی سوماتیکی، اقتصادی بودن تولید نسبت به مواد مصرفی، عدم القای جنین سوماتیکی ثانویه در طی روش سوماتیر و حذف مشکل تنوع ژنوتیپی برای تولید پروتکل جنین‌زایی سوماتیکی در انگور اشاره نمود.
کاربردهای پژوهش
با توجه به اهداف و کیفیت این پژوهش و مهارت‌های محقق، می‌توان در کلیه بخش‌های تحقیقاتی، پژوهشی و تجاری کشت بافت گیاهی، اصلاح و بهبود ژنتیک گیاهان باغی، ویروس‌زدایی گیاهی، تولید بذر مصنوعی، القای تنوع سوماکلونال، تکثیر و حفاظت از گیاهان کمیاب و در حال انقراض، مطالعات جنین‌شناسی گیاهی، تولید گیاهان مقاوم به تنش‌های طبیعی، تولید متابولیت‌های ثانویه و بیوراکتور از آن استفاده نمود.
جلسه دفاع از این پژوهش جذاب و کاربردی نیز در آبان ماه سال ۱۳۹۲ با حضور اساتید، داوران و دانشجویان دانشکده کشاورزی برگزار شد و در نهایت با جلب نظر هئیت داوران، موفق به دریافت نمره عالی گردید. در طی دوره از مجموع فعالیت‌های مرتبط با این پایان‌نامه، تعداد هفت مقاله پژوهشی استخراج گردید و در همایش‌ها و کنفرانس‌های تخصصی مختلف ارائه شد.
برای تماس با آقای مهندس علی گوران به منظور سفارش فایل الکترونیکی پایان‌نامه، دریافت مشاوره تخصصی و دعوت به همکاری در مشاغل و پروژه‌های مرتبط، می‌توانید از راه‌های ارتباطی زیر اقدام نمایید.
شماره تماس: ثبت نشده است.
ایمیل: kinggouran@gmail.com
صفحه اختصاصی پایان نامه در گنج ایران داک: 🔗
سایت دانشگاه محل تحصیل: 🔗
این مطلب یک رپورتاژ تخصصی پایان‌نامه است و مسئولیت صحت مطالب آن به عهده سایت آی‌تی مد نیست.
۱ دیدگاه برای “مطالعه جنین‌زایی سوماتیکی حاصل از برخی اندام‌های انگور”
خیلی عالیه ممنون