اندروید، آی‌فون و اخیرا هارمونی تنها سیستم‌عامل‌هایی موبایلی هستند که امروزه در بازار نام‌شان به گوش می‌رسد و کمتر کسی در دنیای فناوری یافت می‌شود که مرگ سیستم عامل ویندوزفون که به یک شکست دردناک برای مایکروسافت بدل شد را به یاد نداشته باشد. در حقیقت سیستم‌عامل‌های کامپیوتری معمولا در صنعت گوشی‌های هوشمند جایگاهی نداشته‌اند ولی ممکن است گوشی‌هوشمند لینوکسی Librem 5 این پرچم بر خاک افتاده را بار دیگر افراشته کند!
گوشی‌های لینوکسی معدودی در دنیا وجود دارند و شاید دیگر گزینه قابل اعتنا گوشی لینوکسی پاین‌فون (PinePhone) باشد اما این گوشی‌هوشمند لینوکسی لیبرم ۵ (Librem 5) است که به تنهایی بار پاسخگویی به نیازهای کاربران طرفدار لینوکس را به دوش می‌کشد. لینوکسی بودن این گوشی هوشمند خود به اندازه کافی جالب توجه هست که ارزش یک بار امتحان را توسط هر کاربر عاشق تکنولوژی داشته باشد ولی لیبرم ۵ فراتر از یک گوشی هوشمند است، زیرا عملا شما با یک کامپیوتر لینوکسی کوچک روبه‌رو هستید که نیازهای موبایلی‌تان را نیز مرتفع خواهد کرد آنهم با رعایت حریم خصوصی!
گوشی هوشمند لینوکسی لیبرم ۵ را شرکتی به نام پیوریسم (Purism) در سال ۲۰۱۷ طراحی و تولید نموده و هر ساله سعی در ارتقای کارایی و کیفیت آن داشته است. لیبرم ۵ را شاید بتوان مشهورترین گوشی هوشمند دنیا در استفاده ۱۰۰ درصدی از نرم‌افزار رایگان معرفی نمود. همانطور که از نام آن نیز بر می‌آید آزادی، امنیت و احترام به حریم خصوصی سرلوحه اهداف ساخت آن است.
بر روی لیبرم ۵ نسخه دبیان لینوکس و سیستم عامل اختصاصی شرکت به نام پیور (PureOS) اجرا می‌شوند و شرکت متعهد شده است به صورت مادام العمر به روزرسانی آن را پشتیبانی نماید. کلیدهای خاموش و روشن یا کیل‌سوئیچ‌های (kill switches) کنترل فیزیکی مودم وای‌فای، بلوتوث، میکروفون و دوربین نیز ابزاری قابل اطمینان برای کنترل کاربرمحور دستگاه است. به علاوه جالب است بدانید اگر هر سه کیل‌سوئیچ روی گوشی همزمان خاموش شوند حتی GPS نیز غیرفعال می‌شود!
برای بزرگنمایی روی تصاویر کلیک کنید
از لحاظ ظاهری گوشی لینوکسی لیبرم ۵ را باید به یک جعبه سیاه شخصی تشبیه کنیم. ضخامت بدنه و ابعاد شاسی آلومینومی سیاه رنگ آنودش آن در همان نگاه اول به چشم می‌آید (از این آلیاژ برای ساخت کارابین‌های قدرتمند و محکم صخره‌نوردی استفاده می‌شود.). وزن ۲۳۰ گرمی آن نیز اختلاف زیادی با هندست‌های معمولی موجود در بازار دارد. با این حال هنوز هم این گوشی با سخت‌افزاری تقریبا مشابه کار می‌کند.
پردازنده ۶۴ بیتی ۱.۵ گیگاهرتزی NXP i.MX 8M Quad core Cortex-A53، گرافیک Vivante GC7000Lite به همراه ۳ گیگابایت رم و ۳۲ گیگابایت حافظه eMMC و قابلیت پشتیبانی از کارت حافظه ۲ ترابایتی به ما خاطرنشان می‌کند که با یک گوشی متفاوت روبه‌رو هستیم. به خصوص آنکه بر روی باتری ۴۵۰۰ میلی‌آمپری قابل تعویض‌اش عبارتی تامل برانگیز نقش بسته است، برای تغییر جهان به ما کمک کنید!
شاید بتوانیم این جمله با داستان ایده ساخت آن بیشتر توضیح دهیم. تاد ویور، بنیانگذار و مدیر شرکت پیوریسم، نگرانی خود از آینده دختران خردسالش و روند پیشرفت غیرمسئولانه و بهره‌برداری حریصانه صنعت را دلیل تصمیمش برای راه اندازی شرکت پیوریسم و ساخت محصولاتی امن و آزاد بیان می‌کند که گوشی هوشمند لیبرم ۵ یکی از اصلی‌ترین آنها است. شرکت معتقد است با خرید گوشی لیبرم ۵ از آینده حریم خصوصی دیجیتال حمایت می‌کنید و به امنیت دیجیتال در مقابل سواستفاده دیجیتال رای می‌دهید!
برای بزرگنمایی روی تصاویر کلیک کنید
نمایشگر ۵.۷ اینچی HD، دوربین سلفی ۸ مگاپیکسلی و تک دوربین پشتی ۱۳ مگاپیکسلی، بلوتوث نسخه ۵، جک هدفون ۳.۵ میلیمتری و پورت USB-C USB 3.0 از دیگر موارد قابل ذکر در مورد سخت‌افزار لیبرم ۵ است. به علاوه برچسب قیمت ۷۹۹ دلاری گوشی هوشمند لینوکسی لیبرم ۵ نیز کمی در ذوق می‌زند اما اگر بخواهیم ارزش لیبرم ۵ را تنها با این قطعات و قیمت بسنجیم، دچار خطای بزرگی شده‌ایم!
لیبرم ۵ تنها یک گوشی هوشمند امن نیست بلکه یک کامپیوتر لینوکسی کوچک است که قابلیت اتصال مستقیم به مانیتور و ماوس و کیبورد را داراست تا تمام نرم‌افزارهای لینوکسی دنیا را بر روی آن نصب و اجرا کنید! لیبرم ۵ به حدی دسکتاپ محور است که در بازدید از وبسایت‌های ممکن است، تشخیص نحوه نمایش موبایل یا دسکتاپی برای ابزار واکنش‌گرای وبسایت مشکل شود!
از لحاظ امنیت لیبرم ۵ یکی از مقاوم‌ترین گوشی‌های دنیا در مقابل هک شدن است. هر چند اگر بدافزاری روی آن نصب کنید طبیعتا با مشکل مواجه خواهید بود. از سوی دیگر نقطه ضعف ویرانگر امنیت گوشی لینوکسی لیبرم ۵، دسترسی مستقیم به اطلاعات در صورت به سرقت رفتن گوشی یا کارت حافظه آن است. زیرا باید بدانید این گوشی دارای سخت‌افزار مودم، بلوتوث و کارت حافظه مجزاست، هر چند کارت ریدر هوشمند تا حدی این مشکل را برطرف نموده است.
مسدود شدن ردیاب‌های اطلاعاتی شرکت‌های تبلیغاتی و شبکه‌اجتماعی و موتور‌های جستجوی یکی از ویژگی‌های جذاب لیبرم ۵ در بحث حفاظت از حریم خصوصی است. به علاوه تمامی نرم‌افزارهای مورد استفاده در گوشی توسط تیمی با رعایت این مسئله طراحی شده‌اند به طوری که هیچ اطلاعاتی بدون مجوز کاربر ارسال نمی‌شود. تمامی آنها رایگان و منبع باز هستند و در پس زمینه بدون موافقت کاربر فعالیت نخواهند داشت.
از لحاظ کارایی سرعت بوت شدن لیبرم ۵ حتی از آی‌فون‌های اپل نیز سریع‌تر است. با این حال به طور کلی کارایی گوشی در حد متوسط قرار دارد و برخی از نرم‌افزارها در آن به کندی اجرا می‌شوند ولی حتی انواع بازی‌ها را به راحتی می‌توان بر روی آن انجام داد. اتصال به شبکه نیز نسبتا قابل قبول است هر چند تجربه نشان داده مرورگر فایرفاکس عملکرد بهتری نسبتا به مرورگر اختصاصی روی آن دارد. در هر صورت به دلیل لینوکسی بودن ابزار ارزش‌یابی عملکرد جامع گوشی مانند Antutu در دسترس نیست تا بتوان با گوشی‌های اندرویدی و آی‌فون‌ها آن را مقایسه نماییم!
کیفیت صدای تماس مناسب است ولی یک ضعف عمومی در بخش صوت دارد. سرعت شارژر ۱۲ ولتی باتری نیز نسبتا پایین است و از سوی دیگر در صورت استفاده مداوم از دستگاه، بیشتر از پنج یا شش ساعت دوام نخواهد آورد. همچنین میزان داغ شدن زیاد باتری گوشی در حین شارژ نسبت به هندست‌های اندرویدی یا آی‌فون بیشتر است.
نکته حائز اهمیت در گوشی لیبرم ۵، ارتقای دائم آن و پاسخگویی شایسته شرکت به بازخوردها و تلاش واقعی برای مرتفع نمودن آنها است که از این لحاظ کاربران می‌توانند برای رفع مشکلات احتمالی آن در آینده نزدیک امیدوار باشند. در ادامه می‌توانید ویدیوهایی از گوشی‌هوشمند لینوکسی Librem 5 را که در کانال یوتیوب شرکت منتشر شده است مشاهده نمایید. ضمنا اگر به دستگاه‌های لینوکسی و سیستم‌عامل لینوکس علاقه‌مند هستید مطالعه مطلب “چگونه لپتاپ‌های قدیمی ویندوزی را لینوکسی کنیم؟” را از دست ندهید.
اگر کادر ویدیوها را مشاهده نمی‌کنید، مجهز به وی پی ان باشید و صفحه را رفرش کنید.
